ترس واضطراب همواره با انسان بوده و خواهد بود .اختلالات اضطرابی از شایع ترین اختلالات بشر می باشند و با نگاهی به مطالعات متعدد به نظر می رسد درصد بالایی از مراجعان به پزشکان مختلف را بیماران اضطرابی تشکیل می دهد.

ترس:مکانیسم دفاعی مو جودات زنده برای درامان ماندن از خطر است و باعث حفظ بقاء موجودات می شود .

 اما اضطراب چیست ؟در حقیقت اضطراب نیز واکنش انسان به خطر احتمالی است ولی در اینجا سوژه خطر مثل ترس زیاد روشن و واضع نیست.

اغلب پژوهشگران بر این باورند که اساس اضطراب از ابهام بر می خیزد (ترس از امتحان). تعارض در حقیقت دو راهی های تصمیم گیری است که فرد در مقابل دارد ولی نا توان از تشخیص دقیق راه از چاه است اگر راه راست مشخص و راه ناراست واضح با شد ،در حقیقت خبری از اضطراب نخواهد بود و راه درست انتخاب  می شود . ولی وقتی فرد در مواردی به چنین دو راهی تصمیم گیری بر می خورد ،دچار اضطراب خواهد شد. در واقع نگرانی از نتیجه اعمال و درستی آنها و نیز غبار آلودگی و ابهامی  که در افق اعمال فرد دیده می شود باعث اضطراب خواهد شد.استرس ها منابع فشار هستند .خطر یا احتمال خطر باعث واکنش ها یی در فرد   می شوند که ترس یا اضطراب نام دارد.

اضطراب طبیعی و بیمار گونه :اساس مکانیسم دفاعی ترس کمک به افزایش شانس زنده ماندن و ارتقا فرد است .گاه مواردی پیش می اید که این مکانیسم به جای اینکه به نفع عمل کندبه ضرر او اقدام می کند. به عنوان  مثال در  امتحان،علا یم اضطرابی باعث عدم تمرکز و اختلال در پاسخ دهی به سو الات می شود.یا شدت ترس از حشره به حدی است که باعث افت کارایی و ناتوانی فرد می شود. در اینجا اضطراب و ترس بیمارگونه به وجود آمده است .

برای این مورد  بیمار  گونه یا خود فرد از شدت علایم  اضطرابی شکایت می کند یا اینکه اطرافیان نزدیک و دوستان از شدت غیر عادی واکنش ترس و اختلال به وجود آمده در فرد گزارش می دهنده.این علا یم با عث اختلا ل در کارایی،ایجاد علام جسمی شدید (مثل طپش قلب شدید یا اقزایش فشار خون ) ویا علام روان شناختی مثل دلهره و تشویش می شوند.

سبب شناسی: نگرش به سبب شناسی اختلا لات اضطرابی در طول  قرن اخیر دستخوش تغییراتی بوده است. در اوایل قرن گذشته فروید با نظریات خود در مورد اضطراب و توجه ویژه به تجارب دوران کودکی و نیز رابطه آنها با مشکلات نا خوداگاه ،در حقیقت بنای فرضیه روان کاوی در اضطراب را گذاشت .پاولف دانشمند دیگری بود که یادگیری شرطی شدن را پیشنهاد و اثبات کرد.او با آزمایشات معروف خود بر سگ ها بنیان گذار مکتب رفتاری گرایی و نقش اضطراب بود

همه گیر شناس: اختلا ت اضطرابی از شایع ترین اختلالات روانشناسی و روانپزشکی هستند. شایع ترین آنها اختلالات هراس هستند.

-         علایم و نشانه های جسمی :

 طپش قلب

افزایش فشار خون

تنگی نفس یا احساس آن

افزایش تعداد تنفس

رنگ پریدگی یا برافروختگی.

 احساس تکرار ادرار.

تعریق

 خشکی مخاط  و دهان

احساس دل پیچه در شکم

اسهال یا یبوست

گشادی مردمک

-         علایم و نشا نه های روان شناختی:

ترس

تشویش

 نگرانی

 گوش به زنگ بودن

 اضطراب

 دلواپسی

 دلهره

-         انواع اختلالات اضطرابی :

اختلال پانیک

گذر هراسی (اگورافوبیا)

اختلال اضطراب منتشر

هراس اختصاصی

هراس اجتماعی

اختلال پس از سانحه

اختلال استرس حاد

اختلال وسواس اجباری

اختلال وحشتزدگی (پانیک ) اختلال وحشتزدگی با حملات غیر منتظر ه هراس مشخص می شود که به صورت شدید و ناگهانی روی می دهند مشخصه اصلی این حملات نا گهانی و شد ید بودن آ ن است

ملا ک های تشخیص پانیک : یک دوره مشخص و شد ید ترس یا ناراحتی در آن حداقل چهار علا مت زیر به طور ناگهانی ظاهر شده و ظرف 10 دقیقه به اوج می رسد.

طپش قلب، بالا رفتن تعداد ضربان قلب

تعریق

لرزش

احساس تنگی نفس یا بند آمدن نفس

احساس خفگی

درد یا ناراختی در قفسه سینه

تهوع یا ناراحتی در ناحیه شکم

احساس سرگیجه ،عدم تعادل ،سبکی در سد،ضعف

دگرسانی بینی محیط (احساس غیر واقعی بودن)

ترس از دیوانه شدن یا از دست کنترل

ترس از مرگ

 پارستزی

لرز یا احساس گرما

سبب شناسی : علل اصلی وحشتزدگی یا پانیک عوامل زیست شناختی و سا یر علل روان شناختی می باشند .از نوروترانسمیتر ها سیستم نوراپی نفرین و سروتونین، و از نظر نوروآناتومی نیز نواحی سیستم لیمبیک و ساقه مغز در سبب شناسی اختلال وحشتزدگی مو ثر شناخته شد ه اند.

عوامل ژنتیک :خطر ابتلا به اختلا ل وحشتزدگی  در بستگان درجه یک چهار تا هشت برابر بیش از مردم عادی است

شیوع

شیوع این اختلال در مطالعات ایران بین 72/1 تا 49/1 درصد بوده است.این اختلال در دوره نوجوانی و جوانی به اوج می رسد و می تواند با استرس اجتماعی ارتباط داشته باشد.از نظر بالینی مبتلایان این اختلال یکی از شایع ترین مراجعان به درمانگاه و اورژانس ها می باشدند.درصد قابل توجهی از مراجعان به متخصصین قلب و ریه را این بیماران تشکیل می دهند.

درمان اختلال وحشتزدگی شامل درمان دارویی و درمان روان شناختی است.

گذر هراسی (اگورافبیا )

اگورافوبیا ریشه لاتین معنی ترس از بازارچه دارد .در این اختلال علا یم اضطرابی موقعی ظاهر می شوند که بیمارخود را در موقعتی فرض می کند که امکان کمک گرفتن یا فرار از آن موقعیت دشوار است. این موقعیت نه مثل تعریف ظاهری آن ترس از جایی شلوغ بلکه اغلب با تنهای فرد ارتباط دارد .هسته اصلی این اختلال اضطراب شدید و فلج کننده فرد در تصویر یا حضور در مکان هایی است که تصور می کند احتمال کمک گرفتن یا خروج فوری از آن محل مشکل یا خجالت آور است.این موقعیت ها ممکن است شامل موارد زیر را باشد.

تنها در خانه اندن

تنها از منزل خارج شدن

آسانسور

حمام

اتوبوس،هواپیما

در اگورافوبیا ترس از عدم امکان کمک گرفتن منشآ اضطراب بیمار است

همه گیر شناسی

این اختلال شیوع و بروز کمتری نسبت به سایر اختلالات اضطرابی  دارد. در طول عمر ممکن است شیوع آن از 1تا6 درصد باشد .مطا لعه ای در ایران شیوع آن را در حد 7 درصد گزارش کرده است .

درمان: درمان شناختی رفتاری و نیز مواجهه زنده و روان درمانی بینش گرا ضرورت دارد.